Zeven pauken en een koperorkest op. 69

Details

Commissioned by the ‘ministerie van O.K. & W’.

De huidige muziektaal en haar moedige poging tot een "Umwertung aller Werte" verkeert momenteel nog in een experimenteel stadium. Desalniettemin kan ook de componist, wiens ontwikkeling op traditionele basis steunt, zich hier niet geheel buiten houden: de thans actuele tegenstellingen tussen atonaal en tonaal, tussen pure klankkleur en motivische schrijfwijze brengen nu eenmaal problemen van allerlei aard met zich mee.
Ook, dit werk getuigt van deze conflicten, waarin naast de inachtneming van het traditionele, duidelijke sporen zijn waar te nemen van Schönbergs naar atonaliteit strevend twaalftoonsysteem, maar nog meer van de "modus lascivus", componeermethode van de Amerikaanse componist Tibur Serly, die de twaalf tonen der chromatische toonladder in twee series, hoofd- en bijtonen verdeelt en deze als zodanig juxtaposeert. Zelfs de, door hun eenvormigheid voor mij vaak niet acceptabele producten der experimentele richting oefenen hier in een bepaald opzicht hun invloed uit, zie het abrupte en uit elkaar gerukte motivisch materiaal van het tweede deel.
Maar hier scheiden onze wegen... De tonale basis blijft gehandhaafd. In de twee hoekdelen overheerst de tonaliteit van F en zelfs in het harmonisch zeer labiele langzame middendeel is de grondtoon Bes te onderkennen. In ritmisch opzicht behoud ik mij het recht voor van spontane herhalingen, terwijl ik van alle middelen van contrapunt gebruik maak op de ouderwetse, door de Webernianen verafschuwde manier. Dankzij de door bovengenoemde invloeden ontstane grondige wijziging van mijn vroegere harmonische instelling ondergingen vorm en melodie echter een hoorbare vernieuwing, waarvoor ik dankbaarheid ben verschuldigd aan de jonge componistengeneratie.
Wat de titel Zeven pauken en een koperorkest betreft, had ik deze compositie net zo goed "Ali Baba en de veertig rovers" of, meer in de geest van het ogenblik, "Feminalogie no. 323" kunnen noemen. Toch beperk ik me liever tot de opsomming van het instrumentarium, waarmee ik - wederom in tegenstelling tot mijn jongere collega's - de met hun karakter overeenkomende behandeling der instrumenten wil onderstrepen. - GEZA FRID